Polyvagaal

Polyvagaaltheorie en therapie

WAARHEIDSINSTRUMENT

Juist omdat ik het lichaam als ons waarheidsinstrument zie , ben ik geïnspireerd en  gevoed door de inzichten van deze theorie die ook wel de wetenschap van de veiligheid  wordt genoemd. De grondlegger is  Steven Porges.  Veiligheid  is de basis. De basis om je goed te voelen (op emotioneel, fysiek en mentaal vlak).  Je hebt veiligheid nodig om verbinding te kunnen maken met jezelf en met de mensen om je heen.  Je autonoom zenuwstelsel  speelt hier een belangrijke rol in. Het reageert op de uitdagingen die je iedere dag tegenkomt en helpt je lichaam in te spelen op  die situaties.

ONBEGREPEN KEELKLACHTEN

In mijn praktijk zie ik met regelmaat mensen waarbij het lichaam in een gespannen stand staat. Zowel bij de mensen die in mijn logopedische praktijk komen met hun veelal onbegrepen adem-, stem-, keel- en slikklachten als in mijn therapiepraktijk.

Vanuit deze theorie noemen we ons autonome zenuwstelsel ook wel de bewaker van onze veiligheid. Voortdurend scant het de situaties waarin we zitten op veiligheid en daar past ons lichaam zich op aan. Dat is fijn want als de situatie even wat minder veilig is dan bereidt ons zenuwstelsel ons voor op een actie om daar mee om te gaan (fight of flight). En als de situatie heel bedreigend is (levensbedreigend) dan gaan we zelfs naar een situatie van freeze. Dat gaat altijd gepaard met lichamelijke reacties. Want die lichamelijke reacties heb je nodig om met de situatie om te kunnen gaan. En zo kunnen we met een minder veilige situatie omgaan.

IN DE VERKEERDE STAND?

Bij de mensen met onbegrepen klachten die in mijn praktijk komen (en dat zijn klachten rondom ademen, stem,  druk in het keelgebied, slikklachten, hyperventilatie, boeren) staat het lichaam vaak nog in een  stand alsof het zich in een minder veilige of zelfs in een heel onveilige situatie verkeert. Terwijl er op dat moment geen sprake meer is van een onveilige situatie. Daardoor voel je je gespannen, zit je niet lekker in je vel en laat het lichaam verschijnselen zien die niet begrepen kunnen worden. Want waarom kun je geen stemgeven terwijl je stembanden het wel goed doen? Waarom word je kortademig terwijl de longarts constateert dat er niets met je longen aan de hand is?

Het lijkt alsof het lichaam vergeten is dat de onveilige situatie afgelopen is. Het autonoom zenuwstelsel staat in de stand van paraatheid.  Daardoor kun jij je opgejaagd blijven voelen terwijl dat helemaal niet meer nodig lijkt. Of kun je je heel passief en teruggetrokken gaan voelen en uit verbinding gaan met de rest van de wereld terwijl er ogenschijnlijk niets aan de hand is.

HET LICHAAM SPREEKT

Het lichaam liegt nooit. En het lichaam is een prachtig instrument om mee te werken. Het heeft de waarheid in pacht. De kunst is om je lichaamstaal te verstaan.  Je lichaam spreekt tot je . Het laat je weten wat er gaande is. Of je aan het genieten bent (je adem verzacht, je voelt ruimte in je hart, je glimlacht, je voelt je relaxed) of dat je gespannen bent (je voelt een prop in je keel, je hartslag is hoog, je ademhaling versnelt).

Door in gesprek te gaan met je lichaam kan het zenuwstelsel weer in balans komen. En leert het weer om de juiste signalen aan het lichaam af te geven die passen bij de situatie. Dat betekent dat je wel weer in een staat van ontspanning zult komen nadat de onveilige situatie afgelopen is.  En dat je je daarna weer prettig zult voelen, vertrouwen ervaart en in fijne verbinding met de mensen om je heen kunt zijn.

ER IS EEN STEM DIE GEEN WOORDEN GEBRUIKT. LUISTER (Rumi)

Dit gesprek, wat ik zojuist noemde, bestaat niet louter uit woorden. Juist niet. Want bij een teveel aan woorden wordt ons hoofd zo actief dat we de reacties van ons lichaam vaak niet meer waarnemen.  Luisteren naar de taal van het lichaam betekent voelen. Voelen wat er in je lichaam gebeurt. En daarvoor gebruik ik altijd de adem. Onze adem is de leidraad. En dat komt weer goed uit want onze adem heeft een zeer nauwe relatie met ons autonoom zenuwstelsel.

POLYVAGAAL EN RAJA YOGA

Het reguleren van het zenuwstelsel  wordt intensief beoefend vanuit de Raja-yoga traditie. Zowel  vanuit de adem en ontspanning als vanuit de esoterische psychologie die in deze yogavorm onderwezen wordt. De polyvagaal therapie sluit prachtig aan. Toegankelijk voor zowel cliënt als therapeut.