Bij mij meldde zich een vrouw van net 70 jaar met spanningsklachten in haar keel. Alsof haar keel samengeknepen werd. Dag in dag uit. De kno-arts kon er geen oorzaak voor vinden. Een onbegrepen keelklacht.

Toen ik vroeg hoe het met haar was zuchtte ze diep . Met haar was niets aan de hand. Wel met haar man. Die had het slecht. Net een jaar geleden was hij akelig komen te vallen waardoor zijn knie verbrijzeld raakte. Van de één op de andere dag kwam hij in een rolstoel terecht en verloor hij veel van zijn zelfstandigheid. Er was nog maar weinig dat hij zelf kon doen.

Hoe gaat het met jou

“Maar hoe gaat het dan met jou”,  vroeg ik opnieuw. Toen kwamen de tranen. Veel tranen. Die eigenlijk niet mochten komen maar toch stroomden. Eindelijk naar buiten kwamen. En na zo’n huilbui werd de klem op haar keel minder. En zo volgden een aantal sessies. Waarin gehuild werd en naar buiten gebracht werd wat ze al een jaar inhield. Wat ze al een jaar niet mocht voelen.  Wat ze al een jaar niet mocht uitspreken. Zij was immers gezond, zij kon nog gaan en staan waar ze wilde. Zij was toch niet ongelukkig gevallen?

Een toegewijde mantelzorger. Ik kom ze vaker tegen.  Prachtige, liefdevolle partners van mensen die ernstig ziek zijn. Mensen die hun partner verzorgen. Die veel over hebben voor de ander en daarbij zichzelf wegcijferen.  Ze gaan over hun eigen grens. Komen niet meer toe aan dat wat zij nodig hebben. Zetten hun kiezen op elkaar en gaan door. Alsmaar door.  Iedere dag weer.

Mantelzorg

“Eigenlijk is je man niet de enige die beperkt is geraakt in zijn doen en laten” , zei ik haar.  Stilte. “Jij bent ook  beperkt geraakt in je vrijheid. Ook jij kan niet meer gaan en staan waar je wilde zoals je dat voor het ongeval deed. Want jij zorgt voor hem. Omdat je van hem houdt. En dus is er in jouw leven ook heel veel veranderd. Ongewild. En ook jij hebt van die veranderingen last. En soms best wel veel last. En dat mag.”

Een veel voorkomend probleem bij mantelzorgers. Ook zij dragen de last van de ziekte of de beperking van hun partner bij zich. Als de één Parkinson heeft dan heeft de ander dat eigenlijk ook een beetje.  Niet echt maar de partners dragen net zo goed de gevolgen als diegene die daadwerkelijk aan de ziekte lijdt. Dat wordt vaak niet gezien. En mag zeker niet erkend worden door de verzorgende partij zelf.

Maar het is heel erg nodig dat dit wel gebeurt. Dat de verzorgende partner de zwaarte bij zichzelf kan voelen en erkennen. Want het is niet niks als je geliefde zorgbehoevend wordt.

Vertellen in veiligheid

Deze vrouw had tijd nodig om aan zichzelf toe te geven dat ze gebukt ging aan het zorgen voor haar man. Beetje bij beetje begon ze haar gevoelens te erkennen en te uiten. Vaak gepaard met tranen. En allengs werd de knel in haar keel minder en minder.  Er waren geen logopedische technieken nodig om haar haar ruimte in haar keel weer terug te geven.  Wel vertellen. Veel vertellen. Over dat wat haar dwars zat. Over dat wat ze thuis haar keel niet uit kon krijgen. Over dat wat ze opgekropt had.

Bij mij ervaarde ze dat dat kon. Ik bood haar een veilige situatie. En vertrouwen. Ze kon van alles zeggen en ze checkte steeds of haar woorden haar keel ruimer maakten. Als mantelzorger is het zo belangrijk om een plek te hebben  waar je met deze lastige gevoelens terecht kunt. Want natuurlijk wil je dit niet doen bij je partner die zelf al genoeg lijdt.

Signalen van je keel

Geleidelijk aan verdween de knel in haar keel. Soms was die er ineens weer. En dan ging ze op onderzoek uit. Is er nu iets in de relatie met mijn partner dat mij beknelt? Zo begon ze te luisteren naar de beknelling in haar keel.  Leerde om woorden aan de beknelling te geven.  Om zich uit te spreken.  Het leidde haar naar meer vrijheid en een gelukkiger leven èn een open keel natuurlijk